Sądowna zmiana danych u osoby niepełnoletniej

Przebieg zmiany danych u osoby niepełnoletniej

W tym wpisie oddaję głos innej transpłciowej kobiecie – Vi, która zaczęła procedurę zmiany danych będąc jeszcze niepełnoletnia. Wbrew obiegowej opinii da się u osoby niepełnoletniej, choć sądy są skłonne odwlekać to do osiemnastych urodzin. Poniżej opis jej drogi sądowej. Post może się przydać osobom, które są przed uzyskaniem pełnoletności i chcą zacząć sądową korektę płci.
~Ka

Jak pewnie wiecie, w polskim prawie, aby skorygować płeć w dokumentach, musimy pozwać swoich rodziców. Natomiast jako osoba niepełnoletnia podlega się pod nadzór rodziców/opiekunów prawnych którzy w Twoim imieniu reprezentują Cię przed sądem. Jak wyjść z tej sytuacji? Opisuję jak wybrnąć z tego patosu bez ingerencji prawnika/radcy prawnego (choć zachęcam) przed uzyskaniem pełnoletności.

Nadmieniam, że to moje przygody z sądem, każdy sąd może pracować inaczej i nie u każdego historia będzie wyglądała tak samo. Jeżeli nie wiesz jak wybrnąć z danej sytuacji skontaktuj się z  prawnikiem bądź radcą prawnym. Pamiętaj, że przegrana walka z sądem może na zawsze przekreślić Twoje późniejsze próby skorygowania płci w dokumentach. Jeżeli masz problematycznych rodziców – od razu zachęcam skontaktowanie się z profesjonalistą.

Moi rodzice mnie wspierają w całej drodze tranzycji, opisuję sytuację z perspektywy dziecka, którego rodzice nie sprawiają problemu. Jeżeli wasi rodzice was nie wspierają i wiecie, że będą wam robić problemy – od razu zachęcam albo przegadanie z nimi tego tematu i wyproszenie o spokojną zmianę danych. A potem (np.) odcięcie się od nich (negocjujcie) albo od razu skontaktujcie się z prawnikiem.

Poszukiwanie informacji

Wrzesień, 2017 rok. Miałam już całą dokumentację medyczną w ręku – opinia psychologa, psychiatry oraz seksuologa, więc mogłam rozpocząć „zabawę” z sądem, miałam 17 lat. Próbowałam znaleźć jakieś informację w internecie jak wygląda sprawa z korektą płci metrykalnej jako osoba niepełnoletnia. Jednak nikt nic nie wiedział albo kazali czekać do pełnoletności, cóż. Nadzieja o szybkie dokumenty z „K” w rubryce płci przepadły. Po pewnym czasie udało mi się znaleźć informacje o prawniku, który już takie sprawy prowadził. Nadzieja znów się pojawiła. Natomiast ze względu na odległości jakie nas dzieliły, próbowałam poszukać prawnika w moim mieście. Udało się. Okazało się, że faktycznie się da. Wzięłyśmy się do dzieła.

Kurator

Początkowo, przed napisaniem pozwu musiałyśmy ustalić kuratora, który miałby pełnomocnictwo, działałby w moim imieniu. To jest cały klucz u niepełnoletniej osoby transseksualnej. Taki kurator podpisuje za nas dokumenty itp..

Prawniczka napisała prośbę o ustanowienie dla mnie kuratora. Kuratorem może zostać każda pełnoletnia osoba (oprócz waszych rodziców) – brat, siostra, ciocia a nawet kolega waszej mamy, który w trakcie mojej niepełnoletności, będzie sprawował nade mną pieczę. Taki wniosek wraz z danymi moimi, moich rodziców itd. wysłałyśmy do sądu. Po miesiącu przyszedł list z sądu, z prośbą o uregulowania braków sądowych. Jest bardzo ważne, aby dołączać wszystkie papiery, które są sądowi potrzebne, inaczej tracimy czas. Po uregulowaniu braków, sąd wyznaczył datę rozprawy na marzec 2018. Wtedy był grudzień 2017. Bardzo mnie to wkurzyło, że tyle muszę czekać na sprawę, która powinna być uregulowana na posiedzeniu niejawnym… Dlatego wraz z prawniczką napisałyśmy pismo z prośbą o przyspieszenie procedury sądowej. Udało się przesunąć rozprawę na styczeń.

Rozprawa o kuratora

Gdy nadszedł styczeń oraz dzień rozprawy, wstawiłam się wraz z rodzicami i kandydatem na kuratora do sądu. Rozprawa trwała zaledwie 10 minut. Sędzina spytała czy podtrzymuję dalej swoje żądanie, czy rodzice nie mają nic przeciwko oraz sprawdziła aplikanta na kuratora. Tyle. Poprosiła nas o opuszczenie sali, po chwili zaprosiła ponownie. Wydała wyrok, że otrzymuję kuratora do czasu uzyskania pełnych praw – do czasu uzyskania pełnoletności.

Po 21 dniach od dnia rozprawy uprawomocnił się wyrok. Teraz zależało mi na tym, aby go odebrać i wysłać wraz z pozwem do Sądu Okręgowego. Sprawa z odebraniem prawomocnego wyroku nie była taka prosta – Krakowskie sądy działają topornie i finalnie musiałam czekać miesiąc dłużej. Zrobiono błąd w wyroku… Gdy miałam już poprawiony wyrok w swoich rękach, przeszyłyśmy wraz z prawniczką do kolejnego etapu jakim jest sporządzenie pozwu.

Przygotowanie pozwu o ustalenie płci

Mój pozew miał prawie 10 stron. Zawarte w nim były przykłady z życia, udowadniające, że funkcjonuje jako osoba płci żeńskiej. Świadkowie, którzy mogą to potwierdzić. A dodatkowo (co było naprawdę super pomysłem) zdjęcia z poszczególnych okresów mojego życia. Ukazywały, że zawsze wyglądałam jak osoba płci żeńskiej. Tak na prawdę w dowodach możecie zawrzeć wszystko co udowadnia funkcjonowania czy poczucie w waszej faktycznej płci – pamiętnik, zdjęcia, nicki z forów internetowych itp.

W pozwie można wpisać kilku świadków, którzy podeprą wasze zeznania. Będą świadczyli słowem, że funkcjonujecie jako osoba płci odczuwalnej. Taki świadek może opowiedzieć o sytuacji która ewidentnie wskazywała na waszą płeć – zabawa w dzieciństwie, zachowanie, wygląd… Musicie po prostu udowodnić, że wasza płeć metrykalna, jest faktycznym problem, który sąd musi naprawić. Trzeba udowodnić, że wasze dążenie do korekty płci jest trwałe i nie jest spowodowane żadną chorobą.

Biegły przed rozprawą

Kolejną rzeczą, którą warto zawrzeć w pozwie, jest prośba o wyznaczenie biegłego sądowego przed pierwszą rozprawą sądową. Takie zagranie może wam zaoszczędzić czas, gdyż sąd na rozprawie będzie miał już podkładkę lekarza. Nie będzie wzywał was na rozprawę, żeby sobie pooglądać pozwanych i powoda/powódkę i pogadać. A biegły raczej zostanie wyznaczony i tak. Sąd nie jest specjalistą w tej sprawie i potrzebuje opinii lekarza. Biegły określa, że transseksualność jest trwała i nie jest efektem np. choroby psychicznej.

Zwolnienie z kosztów

Jako, że osoby niepełnoletnie zazwyczaj nie mają stałych zarobków, można wnieść wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych. Zazwyczaj sąd to przyjmuje bez najmniejszego problemu i idzie na rękę. Dobrym pomysłem jest również proszenie, aby rozprawa odbyła się za zamkniętymi drzwiami.

Rozpoczęcie sprawy o ustalenie

Gdy już miałam pozew oraz wyrok z wyznaczonym kuratorem, zwolnieniem z kosztów itp. Wysyłałam to w 3 kopiach (jedna dla sądu, oraz po jednej kopii dla rodziców). Pozostało czekać, aż sąd wyśle pozew do rodziców. Każde z rodziców jest traktowane jako osobna jednostka. Dlatego dostają po kopii pozwu i muszą na nie odpowiedzieć osobno.

Jeżeli masz dobry kontakt z rodzicami i Cię wspierają – to nie ma największego problemu, natomiast problem pojawia się, jeżeli Twoi rodzice są negatywnie nastawieni.

Odpowiedź rodziców

Jeżeli rodzice nie chcą być na rozprawie, najlepiej wpisać formułkę: Natomiast sama sprawa jest dla mnie ciężka pod względem roztrząsania jej na forum publicznym i bardzo prosiłbym/prosiłabym o to, abym nie musiał/a uczestniczyć w jakichkolwiek czynnościach procesowych. Czy sąd to zaakceptuje – może, ale nie musi. Warto spróbować, może zaoszczędzić nerwów dla rodziców oraz trochę czasu ze względu na przesłuchanie ich na rozprawie. Warto aby rodzice również w odpowiedzi na pozew wpisali, że proszą o biegłego sądowego również przed pierwszym posiedzeniem. Po napisaniu odpowiedzi przez każde z rodziców, muszą to dostarczyć w 2 kopiach.

Biegły

Po rozpatrzeniu odpowiedzi przez sąd, dostałam odpowiedź na pozew, zwolnienie z kosztów sądowych oraz wyznaczoną godzinę oraz dzień spotkania z biegłym. Natomiast jeżeli wasz sędzia zdecyduje o wcześniejszej rozprawie sądowej, biegłego pewnie dostaniecie przed drugim posiedzeniem. Całą zabawę z biegłym opisałam na forum, można to przeczytać tutaj.

Niecały miesiąc po wizycie u biegłego, w lipcu, dowiedziałam się w sądzie, że napłynęła opinia od niego. Po jakimś czasie dostałam opinię biegłego listownie, rodzice również ją dostali. Powinno się ustosunkować do opinii biegłego. Jeżeli była pozytywna, należy napisać, że nie macie żadnych uwag. Jeżeli negatywna – że się nie zgadzacie (oraz dlaczego). Sąd pewnie wyznaczy wam innego biegłego w tej sytuacji. U mnie opinia była pozytywna. Po niedługim czasie dowiedziałam się, że rozprawa wyznaczona została na październik. A osiemnastkę miałam w maju.

Rozprawa i wyrok

Nadszedł październik, tydzień przed rozprawą otrzymałam powiadomienie o godzinie rozprawy oraz osobach, które zostały na nią wezwane. Moi rodzice mieli wolną drogę – mogli przyjść na rozprawę, ale nie musieli. Finalnie nie przyszli, więc na rozprawie było dwóch świadków (jednego odwołałam, gdyż nie mógł się wstawić w ten dzień) oraz ja z prawniczką.

Sprawa przebiegła standardowo – sąd przesłuchał najpierw świadków (jak wygląda moje życie, prawniczka przetoczyła sytuacje, które pokazywały, że wykazuje cechy płci żeńskiej, oraz, że w takiej funkcjonuje itp.). Potem przesłuchał mnie (dlaczego mi przeszkadza aktualna płeć w dokumentach, w czym dokładnie, jak zawsze się czułam oraz postrzegałam itp.). Następnie sąd poprosił o opuszczenie sali. Po chwili znów zaprosił i ogłosił wyrok – pozytywny.

Po 3 tygodniach oraz dwóch dniach od rozprawy, od razu poszłam do sądu odebrać trzy odpisy prawomocnego wyroku. Wcześniej dowiedziałam się telefonicznie z sekretariatu, czy jest możliwość odebrania go na miejscu. Stawiłam się o ósmej i wydano je bez problemu. Odpisy były za darmo, bo miałam zwolnienie z kosztów sądowych.

Urząd Stanu Cywilnego

Jeszcze tego samego dnia udałam się do USC z prawomocnym wyrokiem. Jako, że pochodzę z mniejszej miejscowości, w urzędzie nie byli sami formaliści, więc po moich prośbach o przyjęcie wyroku ode mnie – przyjęli go. Tego samego dnia wpisali zmianę w metryce oraz wniosłam wniosek o zmianę imienia (koszt 37 zł). Natomiast jeżeli nie będą chcieli przyjąć wyroku – sąd wysyła do nich wyrok o waszej korekcie płci. Niestety jest to dodatkowy zmarnowany czas… Pani urzędniczka poprosiła mnie abym wstawiła się po 3 dniach po odbiór numeru PESEL (jest nadawany automatycznie) oraz postanowienia o zmianie imienia. Musi to potwierdzić kierownik urzędu. Gdy przybyłam, dostałam owe postanowienie o zmianie imienia oraz nowy nr PESEL. W ten sam dzień udałam się do Urzędu miasta do wydziału Ewidencji ludności i złożyłam wniosek o dowód osobisty. Po 6 dniach miałam bez problemu nowy dowód.

Również w szkole, aby zmienić dane wystarczy przynieść prawomocny wyrok, postanowienie o zmianę imienia i nr PESEL (z USC). Ja to zmieniłam jeszcze jak nie miałam dowodu. Poinformowałam wychowawcę, a on sekretariat. Wydano mi legitymację na miejscu.

Teraz pozostało jedynie zmienić paszport i gotowe – wszystkie dokumenty zmienione.


Podsumowanie

Cała procedura trwała od września 2017 roku do 20 listopada 2018. Od dnia uprawomocnienia się wyroku do otrzymania dowodu minęło 5 tygodni. Procedurę rozpoczęłam jako siedemnastolatka, jako osoba niepełnoletnia również wniosłam pozew. W maju uzyskałam pełnoletność.

Da się rozpocząć zmianę danych u osoby niepełnoletniej!

Rady jak przyspieszyć całą procedurę:

  • Dzwonić, pytać, prosić – najlepsza metoda, żeby szybko się dowiedzieć co postanowił sąd itp.
  • Jeżeli mam tylko możliwość – prosić o przyspieszenie rozprawy i wnieść o wcześniejszy termin rozprawy.
  • W miarę możliwości najlepiej wnosić wszystkie papiery przez okienko podawcze – listownie trzeba czekać na dostarczenie do sądu.

Poniżej wzory dokumentów:
Odpowiedź rodzica na pozew 
Ustosunkowanie się do opinii biegłych przez rodzica
Wniosek o odpis wyroku

Jeżeli czegoś nie rozumiecie lub nie jesteście pewni – skorzystajcie z usług radcy prawnego/prawnika. Czasami miasto oferuje takie usługi zupełnie za darmo. Warto dzwonić do urzędów i pytać, czy mogą np. daną sprawę przyspieszyć, czy podać wam informacje odnośnie postępowania waszej sprawy – nie boli, a może pomóc. 🙂 No i najważniejsze – musicie być cierpliwi i wyrozumiali – urzędnicy to tylko ludzie.

Komentarze

2 odpowiedzi na „Przebieg zmiany danych u osoby niepełnoletniej”

  1. Awatar wendigo
    wendigo

    Jak rozumiem ona tylko zaczęła jako osoba niepełnoletnia? wyrok był już po osiemnastce? No to w to wierzę… a czy dałoby się uzyskać wyrok przed osiemnastką? to dobre pytanie… pewnie trudno :/

    1. Awatar Ka
      Ka

      Tak, zaczęła. Choć sąd działał troszkę opieszale, to i tak szybko to załatwiła. Teoretycznie nie ma przeszkód na wyrok przed osiemnastką, tylko trzeba czekać na odważny sąd. 🙂

Śmiało skomentuj:

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Zadaj śmiało pytanie!

Nie przegap nic!

Join 49 other subscribers

Wesprzyj działalność Ka

Działam od lat. Moim paliwem jest dawanie innym wsparcia. Cieszę się z każdego podziękowania, udostępnienia, potwierdzenia, że moje działania są ważne i mają wartość. Nawet 5 zł będzie dla mnie ogromnym wsparciem! Dziękuję, że jesteście! 💜

Cyklicznie: Logo Patronite

Jednorazowo: Darowizna (kartą, przelewem)